Zakażenie bakterią z rodziny Legionella wywołuję gorączkę Pontiac lub ciężką chorobę legionistów. Jeśli nie zostanie rozpoznane i leczone odpowiednio wcześnie, może rozwinąć się do ostrego zapalenie płuc lub nawet doprowadzić do śmierci. Ubiegłoroczne przypadki zakażeń, przyczyniły się do większej świadomości w zakresie profilaktyki czystości wody. Jak temperatura wpływa na obecność Legionelli w wodzie?
Zakażenie bakterią Legionella
Na zakażenie bakterią Legionella są narażone zwłaszcza osoby z obniżoną odpornością. Są one także bardziej podatne na cięższy przebieg i niebezpieczny przebieg choroby. Do zakażenia bakterią dochodzi przez wdychanie aerozolu wodnego np. podczas brania prysznica lub korzystania z wanny z hydromasażem. Znane są także przypadki, gdzie źródłem zakażenia bakterią była instalacja klimatyzacyjna.
Bakteria Legionella a temperatura. W jakich warunkach rozwija się najlepiej?
Bakteria Legionella najlepiej rozwija się w letniej wodzie. Idealnymi warunkami do namnażania i rozwoju bakterii jest temperatura wody w zakresie od 20 do 50⁰C. W temperaturze powyżej 60⁰C dochodzi do ograniczenia rozwoju oraz powolnego unieszkodliwiania bakterii. Wynika z tego, że obniżenie temperatury wody w zasobnikach (bojlerach, wymiennikach, podgrzewaczach) sprzyja rozwojowi bakterii.
Legionella najlepiej rozwija się w sieciach wodociągowych z długimi, słabo użytkowanymi odcinkami i ograniczoną cyrkulacją wody. Często odcinki rurociągów pokryte są produktami korozji i osadami, przez co stanowią idealne miejsce do „bezpiecznego” rozwoju bakterii. Są to miejsca trudno dostępne dla produktów dezynfekcji, co skutkuje intensywnym rozwojem bakterii.
Legionella w liczbach
Jak podają źródła, w zeszłym roku (2023) w Polsce odnotowano liczne zakażenia bakterią Legionella. Było to aż 240 przypadków. W poprzednich latach wartości te były znacznie mniejsze. W 2022 roku liczba zakażonych to 118, czyli prawie dwukrotnie mniej. W roku 2021 odnotowano znacznie mniej przypadków zakażenia Legionellą, bo zaledwie 46, natomiast w roku 2019 liczba ta była większa i wynosiła 87 osób. Rok 2018 pod względem osób zakażonych bakterią z rodziny Legionella był bardzo zbliżony do roku 2019, a liczba chorych wyniosła 75.
Na podstawie przedstawionych wartości można zauważyć, że liczba osób zakażonych bakterią Legionella w Polsce zmieniała się na przestrzeni lat. Pomimo tego, że liczba zachorowań wydaje się niewielka, nie należy bagatelizować tego problemu.
Co robić, a czego nie robić?
W ostatnim czasie oszczędność energii oraz wody jest jednym z głównych tematów zarówno wśród osób prywatnych, jak i przedsiębiorstw i placówek publicznych. Wśród postulowanych zaleceń można wymienić m.in. mycie naczyń kuchennych w zmywarkach zamiast pod bieżącą wodą, stosowanie perlatorów. W przypadku oszczędności energii jest to stosowanie żarówek energooszczędnych czy wybór cykli eco w sprzętach AGD.
Jednym ze sposobów oszczędności energii może być obniżanie temperatury wody. Jest to dobre rozwiązanie z ekonomicznego punktu widzenia, jednak nie jest ono zalecane pod względem ochrony instalacji. Należy pamiętać, że obniżenie temperatury może wiązać się ze zwiększonym rozwojem bakterii w wodzie. Jak wspominano wcześniej, temperatura ok. 37⁰C jest temperaturą idealną dla rozwoju Legionelli.
Niektóre urządzenia grzewcze posiadają wbudowaną funkcję ochrony przed Legionellą. Jest to okresowy podgrzew wody powyżej 70⁰C. Jest to sprawdzony i potwierdzony środek zapobiegawczy przeciwko bakteriom Legionella. Utrzymanie odpowiednio ciepłej wody w rurociągu również jest pewnego rodzaju zabezpieczeniem.
Skuteczna dezynfekcja wody
Przegrzew wody nie jest jednak najbardziej efektywną i ekonomiczną metodą w walce z Legionellą. Efekty dezynfekcji termicznej są chwilowe. Za najskuteczniejszą metodę dezynfekcji wody uważana jest dezynfekcja chemiczna. Jednym z dozowanych środków może być dwutlenek chloru. Ważne jest, aby jego stężenie nie było zbyt duże, umożliwia to wykorzystanie generatora OXCL. Częstotliwość dozowania dwutlenku chloru jest zgodna z natężeniem przepływu wody przez instalację. Pozwala to na utrzymanie stałego stężenie dezynfektanta w wodzie. Ponadto dwutlenek chloru, w przeciwieństwie do chloru nie tworzy rakotwórczych trihalometanów (THM).
