Choroba legionistów

Choroba legionistów to rodzaj zapalenia płuc wywołany przez bakterię Legionella Pneumophila oraz inne bakterie z tej rodziny. To infekcja bakteryjna wywoływana przez bakterie z rodzaju Legionella obejmujące 45 gatunków i 64 grupy serologiczne

Pierwsze grupowe zachorowanie odnotowano w 1976 r w Pensylwanii podczas zjazdu weteranów II wojny światowej jednego z legionów amerykańskich. Zachorowało wówczas 186 osób, które mieszkały w jednym z hoteli w Filadelfii. Na ostre zapalenie płuc zmarły 34 osoby, w tym 5 z obsługi hotelu. W tym samym roku, Joseph MacDade po intensywnych badaniach , stwierdził, że przyczyną choroby była nowa, nieopisana do tej pory bakteria. Bakteria, która zainfekowała uczestników zjazdu została nazwana Legionella Pneumophila, a choroba „legionellozą” dla upamiętnienia jej pierwszych zidentyfikowanych ofiar.

Choroba legionistów

Spotkanie Legionistów, Filadelfia, 1976

Choroba legionistów wywołana jest przez wdychanie aerozolu wodnego. Rzadko zdarza się zakażenie przez zachłyśnięcie wodą z bakteriami. Szczególnie niebezpieczne są bakterie z gatunku Legionella pneumophila . Aż 80-90% wszystkich zachorowań wywołanych jest przez tę bakterię. Objawy choroby to bardzo wysoka gorączka, zaburzenia oddychania, zaburzenia świadomości, ból głowy, ból w klatce piersiowej, dreszcze, kaszel. Najbardziej niebezpieczne jest zakażenie płucne ponieważ ryzyko śmierci sięga w tym przypadku od 15­­­% do 20%. Postać pozapłucna zdarza się rzadko. Występuje wtedy również (oprócz zapalnie płuc) zakażenie innych narządów. Łagodniejszą postacią choroby jest Gorączka Pontiac, która charakteryzuje się objawami podobnymi do grypy. Nie występuje tutaj zapalenie płuc, a objawy mijają po 2-5 dniach.

Czas między dostaniem się bakterii do organizmu, a pojawieniem się pierwszych objawów wynosi zazwyczaj od 2 do 10 dni (zdarza się także do 21 dni). Według Światowej Organizacji Zdrowia ,liczba śmiertelnych ofiar Legionelli sięga od 20 do 100 tys. osób rocznie. Najczęściej przyczyną śmierci jest nieprawidłowo postawiona diagnoza.

Choroba legionistów – czynniki zwiększające ryzyko zakażenia

Przestrzenie publiczne Miejsca związane z podróżowaniem Szpitale i placówki medyczne
Sposób zakażenia Wdychanie skażonych aerozoli Wdychanie skażonych aerozoli Wdychanie skażonych aerozoli, zakażenie ran otwartych, wdychanie skażonych ciał stałych lub cieczy
Źródła Legionelli Wieże chłodnicze, systemy ciepłej i zimnej wody, jacuzzi, baseny, nawilżacze, kuchenne filtry wodne , kompost, mieszanki nawozowe Wieże chłodnicze, systemy ciepłej i zimnej wody, jacuzzi, termalne źródła, produkcji ciepłej wody użytkowej Wieże chłodnicze, systemy ciepłej i zimnej wody, jacuzzi, termalne źródła, leczenie inhalacyjne, chirurgia
Miejsca, w których rozwija się Legionella Parki przemysłowe, centra handlowe, restauracje, obiekty rekreacyjne, kluby sportowe Hotele, statki wycieczkowe, kempingi, centra handlowe, restauracje, kluby, ośrodki rekreacyjne, kluby sportowe Szpitale i sprzęt medyczny
Czynniki ryzyka dla środowiska Złe konstruowane i zaniedbane systemy wodne Dłuższe pobyty w obiektach przeznaczonych na krótkie pobyty, niestabilna temperatura wody w systemach wodnych, zaniedbane systemy wodne Niska temperatura wody, niewystarczająca cyrkulacja wody
Czynniki ryzyka dla ludzi Wiek powyżej 40 lat, cukrzyca, choroby serca, osoby palące, zmniejszenie odporności, choroby płuc, choroby nerek, wszystkie typy raka Wiek powyżej 40 lat, palenie, alkoholizm, niezdrowy styl życia, cukrzyca, choroby serca, choroby immunologiczne Wiek powyżej 25 lat, pacjenci po przeszczepach oraz pacjenci po zabiegu, zmniejszenie odporności, wszystkie typy raka, chłoniaka, cukrzyca, choroby układu oddechowego, palenie, alkoholizm

Leczenie choroby legionistów

Zachorowania wywołane przez Legionellę odnotowuje się na całym świecie, także w Polsce. Choroba legionistów występuje przeważnie w formie epidemii. Pierwsze ognisko epidemii w Polsce odnotowano w szpitalu wojewódzkim w Jastrzębiu Zdroju. Przyczyną zachorowań była wówczas obecność bakterii w instalacji ciepłej wody. Trzech z czterech pacjentów zmarło na skutek niewydolności oddechowo-krążeniowej. Przypadki zachorowań na Legionellozę nie są częste, jednak prawdopodobnie większość z nich pozostaje nierozpoznana. Do grupy osób najbardziej narażonych na zachorowanie należą osoby starsze, chore i z obniżoną odpornością. Dokładna liczba przypadków śmiertelnych nie jest znana.

Legioneloza

Objawy legionellozy mogą obejmować od lekkich chorób układu oddechowego po groźne dla życia zapalenie płuc, które w 5-30% kończy się śmiercią chorego. Są one podobne do chorób wywołanych przez inne bakterie, dlatego często legionelloza nie jest od razu wykrywana. W wielu przypadkach przyczyną zgonu jest błędne rozpoznanie- na bakterię nie działają antybiotyki podawane standardowo przy zapaleniu płuc. W leczeniu legionellozy stosuje się antybiotyki makrolidowe: erytromycynę lub klarytromycynę, a także roksytromycynę. Czas leczenia wynosi ok 2 tygodni. Szacuje się, że u 10-40% zdrowych osób występują antyciała odpornościowe.

W 2018 roku na chorobę legionistów zachorowało w Polsce 75 osób, w 2019 roku 87 osób. Ilość zachorowań wzrasta razem z liczbą badań schorowanych osób pod kątem Legionellozy.

  

Zwalczanie Legionelli »