Często zadawane pytania (FAQ)
Dostawcy wody
Jakie są obowiązki prawne zarządcy obiektu w odniesieniu do bakterii Legionella?
Opracowanie i aktualizacja analizy ryzyka (tzw. plan zapobiegania Legionelli)
Zarządca obiektu powinien opracować dokument analizujący ryzyko wystąpienia bakterii Legionella w instalacjach wodnych. Dokument taki powinien zawierać m.in.:
- schemat instalacji ciepłej i zimnej wody,
- identyfikację potencjalnych punktów ryzyka (np. martwe odcinki, prysznice, boilery),
- środki profilaktyczne i harmonogram przeglądów.
Aktualizacja: minimum raz w roku lub każdorazowo po modyfikacjach instalacji.
Podstawa prawna: Rekomendacje GIS, 2023 r.
Regularne pobieranie próbek i kontrola laboratoryjna
- W budynkach użyteczności publicznej oraz w obiektach zamieszkania zbiorowego (np. hotele, DPS-y), zalecane jest wykonywanie co najmniej raz w roku badań próbek wody na obecność Legionella spp.
- Dla obiektów wysokiego ryzyka (szpitale, baseny, domy opieki): co najmniej raz na pół roku, a nawet raz na miesiąc, jeśli wcześniej wykryto przekroczenia.
- Badania należy wykonywać w akredytowanym laboratorium zgodnie z normą PN-EN ISO 11731:2017-08.
Działania naprawcze w przypadku wykrycia bakterii Legionella
W przypadku wykrycia bakterii przekraczających dopuszczalne wartości (np. > 100 jtk/100 ml):
- należy niezwłocznie przeprowadzić dezynfekcję instalacji (termiczną lub chemiczną),
- zapewnić powtórne pobranie próbek w ciągu 48–72 godzin,
- w razie potrzeby ograniczyć lub zakazać korzystania z instalacji do czasu przywrócenia bezpieczeństwa.
Dokumentacja i archiwizacja
Zarządca ma obowiązek dokumentować:
- analizy ryzyka,
- wyniki badań,
- działania naprawcze,
- przeglądy i czyszczenie instalacji.
Dokumentację należy przechowywać co najmniej 5 lat i okazywać na żądanie Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Szkolenia i informowanie personelu
Personel odpowiedzialny za eksploatację, dezynfekcję oraz pobór próbek musi być regularnie szkolony z zakresu:
- ryzyka mikrobiologicznego,
- prawidłowej obsługi instalacji wodnych,
- procedur awaryjnych.
Zgłaszanie do Sanepidu
W przypadku:
- wykrycia Legionelli w ilościach przekraczających normy,
- awarii systemu wodnego,
- większych modernizacji instalacji,
zarządca jest zobowiązany do niezwłocznego poinformowania Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.
Obiekty specjalnego nadzoru (baseny, jacuzzi, wieże chłodnicze) – dla tych obiektów obowiązują ostrzejsze wymagania:
- próbki pobierane co najmniej raz w miesiącu (częściej przy intensywnym użytkowaniu),
- inspekcje sanitarne co kwartał lub częściej,
- kontrola parametrów fizykochemicznych i mikrobiologicznych (np. temperatura, chlor, pH).
Podstawy prawne:
- Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. 2001 nr 72 poz. 747, z późn. zm.)
- Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. 2023 poz. 338)
- Rekomendacje GIS dotyczące profilaktyki Legionelli, sierpień 2023 r.
- PN-EN ISO 11731:2017-08 – Woda – Oznaczanie liczby bakterii z rodzaju Legionel
Jak często należy badać wodę na obecność bakterii Legionella?
Częstotliwość badań wody na obecność Legionella spp. zależy od rodzaju instalacji oraz poziomu ryzyka mikrobiologicznego. W Polsce nie ma jednej, sztywnej normy ustawowej, ale obowiązują wytyczne Głównego Inspektoratu Sanitarnego (GIS), Państwowego Zakładu Higieny (PZH) oraz normy techniczne. Poniżej przegląd zaleceń:
Ciepła woda użytkowa (instalacje wodne w budynkach):
- Zalecana częstotliwość: minimum raz w roku.
- Dla obiektów wysokiego ryzyka (szpitale, domy opieki, hotele): co najmniej raz na pół roku, a przy wcześniejszych przekroczeniach – nawet raz w miesiącu.
- Wymagana analiza: według normy PN-EN ISO 11731:2017-08.
- Podstawa: Rekomendacje GIS, sierpień 2023
Baseny, jacuzzi i wanny z hydromasażem:
- Zalecana częstotliwość: raz w miesiącu.
- W przypadku intensywnego użytkowania lub wcześniejszych przekroczeń – częściej.
- Obowiązuje również kontrola temperatury, chlorowania i pH.
Wieże chłodnicze, systemy natryskowe i zraszacze:
- Zalecana częstotliwość: co najmniej raz na kwartał.
- Wysokie ryzyko aerozolizacji uzasadnia zwiększenie częstotliwości.
Woda pitna:
- Legionella zwykle nie występuje w zimnej wodzie pitnej, ale jeśli podejrzewa się skażenie (np. po modernizacji, stagnacji, awarii), należy przeprowadzić badania.
- Sanepid może zarządzić doraźne badania w przypadku podejrzenia zagrożenia.
Podstawy prawne i źródła:
- Główny Inspektorat Sanitarny – Rekomendacje dot. Legionella spp.
- Państwowy Zakład Higieny – profilaktyka i analiza zagrożeń w systemach wodnych
- Norma PN-EN ISO 11731:2017-08 „Woda – Oznaczanie liczby bakterii z rodzaju Legionella”
- Ustawa Prawo wodne (Dz.U. 2021 poz. 2233)
- WSSE Warszawa – zalecenia sanitarne
Kto może przeprowadzać inspekcje i badania wody pod kątem Legionella?
- W Polsce monitoring obecności bakterii Legionella spp. oraz badania jakości wody mogą być realizowane tylko przez podmioty posiadające odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia, zgodnie z wymaganiami prawa sanitarnego i norm technicznych.
Akredytowane laboratoria
- Oznaczenia obecności Legionella mogą wykonywać wyłącznie laboratoria posiadające akredytację Polskiego Centrum Akredytacji (PCA) zgodnie z normą PN-EN ISO/IEC 17025.
- Badanie przeprowadzane jest metodą wg normy PN-EN ISO 11731:2017-08.
- Lista akredytowanych laboratoriów dostępna jest na stronie PCA: https://www.pca.gov.pl
Pobieranie próbek – przez kogo?
- Próbki wody mogą być pobierane przez:
- przeszkolonego pracownika obiektu (np. konserwator, technik utrzymania ruchu),
- personel laboratorium,
- firmę zewnętrzną posiadającą uprawnienia.
- Pobór musi być wykonany zgodnie z wytycznymi GIS, w tym:
- użycie jałowych fiolek,
- transport próbki w temperaturze 2–8°C,
- dostarczenie do laboratorium w ciągu 24 godzin.
Inspekcje sanitarne – Sanepid (PSSE/WSSE)
- Państwowa Inspekcja Sanitarna ma prawo:
- zarządzać pobranie prób kontrolnych,
- przeprowadzać kontrole dokumentacji i systemów wodnych,
- wydawać decyzje administracyjne w przypadku przekroczeń lub uchybień.
Firmy zewnętrzne i specjaliści
- Firmy specjalizujące się w zwalczaniu Legionelli (np. poprzez dezynfekcję termiczną lub chemiczną, płukanie instalacji) mogą:
- pobierać próbki w ramach audytów technicznych,
- przeprowadzać inspekcje prewencyjne,
- współpracować z akredytowanym laboratorium w celu pełnej analizy mikrobiologicznej.
.
Sankcje za niespełnienie wymagań higieniczno-sanitarnych (dot. Legionelli)
Niedopełnienie obowiązków związanych z profilaktyką i kontrolą Legionella spp. może skutkować szeregiem konsekwencji administracyjnych, finansowych i karnych, zgodnie z przepisami polskiego prawa:
Grzywny administracyjne (Kodeks wykroczeń i ustawy sanitarne)
- Państwowa Inspekcja Sanitarna (Sanepid) może nałożyć grzywnę do 10 000 zł za:
- brak analizy ryzyka lub dokumentacji dot. Legionelli,
- nieprzeprowadzanie badań w wymaganym terminie,
- brak działań naprawczych w przypadku wykrycia przekroczeń.
Podstawa prawna:
- Kodeks wykroczeń – art. 116 § 1
- Ustawa z 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
Decyzje administracyjne: zakaz użytkowania i zamknięcie obiektu
- Sanepid może wydać decyzję o zakazie użytkowania części obiektu (np. prysznice, baseny, jacuzzi), jeżeli:
- stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomów Legionella spp.,
- nie usunięto zagrożenia mimo wcześniejszych zaleceń,
- istnieje ryzyko wystąpienia ogniska choroby.
Postępowanie egzekucyjne i nakazowe
- Jeżeli zarządca nie wykona obowiązków nakazanych decyzją inspektora sanitarnego, może być objęty:
- postępowaniem egzekucyjnym w administracji,
- dodatkowymi grzywnami przymuszającymi.
Odpowiedzialność karna (Kodeks karny)
W najpoważniejszych przypadkach – gdy zaniedbanie doprowadziło do narażenia zdrowia lub życia użytkowników obiektu (np. ognisko legionellozy) – mogą być stosowane przepisy Kodeksu karnego, w tym:
- Art. 160 § 1–3 K.k. – narażenie na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia,
- Art. 165 K.k. – spowodowanie zagrożenia epidemiologicznego.
Kara: od grzywny do nawet 8 lat pozbawienia wolności, w przypadku skutków śmiertelnych lub epidemii.
Podstawy prawne i źródła:
- Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. 2023 poz. 338)
- Kodeks wykroczeń – art. 116 § 1
- Kodeks karny – art. 160 i 165
- [Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. ws. jakości wody przeznaczonej do spożycia (Dz.U. 2017 poz. 2294)]
- Rekomendacje GIS dot. Legionella spp. – sierpień 2023 r.
Co robić w przypadku wykrycia bakterii Legionella?
Procedura interwencyjna wg polskich zaleceń sanitarno-epidemiologicznych
- Natychmiastowe ograniczenie użytkowania instalacji
- Obejmuje: zamknięcie dostępu do punktów narażenia (np. prysznice, wanny z hydromasażem, instalacje natryskowe, wieże chłodnicze).
- Decyzję o wstrzymaniu eksploatacji może wydać zarządca obiektu lub Sanepid.
- Celem jest ograniczenie emisji aerozolu i ryzyka zakażenia.
- Przekazanie dokumentacji i współpraca z Sanepidem
- Zarządca powinien dostarczyć:
- aktualną analizę ryzyka (plan zapobiegania),
- wyniki ostatnich badań,
- opis zastosowanych środków zaradczych.
- Sanepid prowadzi nadzór nad skutecznością działań i może zlecić dodatkowe badania.
- Pilne pobranie próbek w miejscach krytycznych
- Termin: jak najszybciej, zalecane w ciągu 24–48 godzin od wykrycia.
- Lokalizacje: wyloty instalacji, zbiorniki, punkty obiegowe, baseny, urządzenia natryskowe.
- Celem jest oszacowanie skali skażenia i wytypowanie źródeł.
- Dekontaminacja systemu (dezynfekcja)
- Możliwe metody:
- termiczna (zalanie instalacji wodą ≥70 °C),
- chemiczna (chloryn sodu, dwutlenek chloru),
- ozonowanie (rzadziej).
- Dezynfekcję należy wykonać zgodnie z instrukcją producenta i przy nadzorze uprawnionej osoby lub firmy.
- Kontrola skuteczności – próbki kontrolne
- Termin: po 24–48 h od zakończenia dezynfekcji.
- Jeśli poziom Legionella spp. nadal przekracza dopuszczalne normy, procedurę należy powtórzyć.
- Próbki powinny być analizowane w akredytowanym laboratorium.
- Wznowienie działania i archiwizacja dokumentacji
- Instalację można uruchomić ponownie tylko po uzyskaniu wyników negatywnych.
- Wszystkie działania należy udokumentować:
- daty działań i badań,
- metody dezynfekcji,
- wyniki prób,
- komunikację z Sanepidem.
Źródła i podstawa prawna:
- Rekomendacje Głównego Inspektoratu Sanitarnego – Legionella spp. 2023
- Zalecenia PZH – Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego (2024)
- [PN-EN ISO 11731:2017-08 – Oznaczanie liczby bakterii z rodzaju Legionella]
- [Rozporządzenie Ministra Zdrowia ws. jakości wody do spożycia (Dz.U. 2017 poz. 2294)]
Czy istnieją systemy automatycznego wykrywania i zapobiegania Legionelli?
Tak. W nowoczesnych instalacjach stosuje się automatyczne rozwiązania ograniczające ryzyko rozwoju Legionella spp.:
-
- Czujniki temperatury i przepływu monitorują pracę instalacji w czasie rzeczywistym. Spadek temperatury poniżej 60 °C może wywołać alert lub automatyczne płukanie instalacji.
- Sterowniki płukania cyklicznie uruchamiają przepływ w martwych odcinkach rur, zapobiegając stagnacji.
- Analizatory ATP lub qPCR pozwalają na szybkie wykrycie zanieczyszczeń – nawet w ciągu kilku godzin.
- Detektory aerozoli mogą wykryć obecność Legionelli w powietrzu (np. w strefach natrysków lub saun).
- Systemy SCADA/IoT gromadzą dane i przesyłają je do platform nadzorczych – umożliwiają natychmiastową reakcję.
Jakie są technologie długoterminowej ochrony przed Legionellą?
Główne technologie długoterminowej ochrony przed Legionellą:
Podwyższona temperatura („przegrzew”):
Utrzymywanie temperatury ciepłej wody powyżej 55 °C w obiegu i minimum 60 °C na wylocie ogranicza namnażanie bakterii. Szok termiczny (70 °C) eliminuje biofilm i bakterie z punktów poboru
Dezynfekcja chemiczna:
Do dezynfekcji instalacji stosuje się dwutlenek chloru, podchloryn sodu lub monochloraminę. Środki te zapewniają długotrwały efekt resztkowy, bez potrzeby wyłączania instalacji z użytkowania.
Systemy automatycznego płukania:
Czujniki temperatury i przepływu wykrywają stagnację i uruchamiają automatyczne płukanie rur. Dane z urządzeń trafiają do systemu SCADA lub do chmury.
Jonizacja miedzią i srebrem (Ag/Cu):
System wytwarza warstwę ochronną w rurach, ograniczającą rozwój bakterii. Miedź wykazuje wielokrotnie niższy poziom kolonizacji Legionellą niż inne materiały. Metoda skuteczna wyłącznie w zamkniętych obiegach oraz wody nieprzeznaczonej do spożycia.
Żródła:
- „W następstwie wykrycia kolejnego przypadku bakterii Legionella, chcielibyśmy przypomnieć podsumowanie tej kwestii,” NHS, kwiecień 2023 r.
- Cherny I. „Stosowanie biocydów jako zapobieganie Legionelli w ciepłej wodzie,” Hygiene, 2020.
- Nazzaro M., Patel A. „Reimagining Legionella Risk Management with IoT,” The Journal of mHealth, 2024.
- „Ograniczanie bakterii, zwłaszcza Legionella, w gorącej wodzie”, EUASCR, 2024. EUASCR, czerwiec 2024.
Gdzie mogę znaleźć fachową pomoc dotyczącą problemów związanych z bakteriami Legionella?
Powiatowa lub Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna (Sanepid):
Pierwszy kontakt w przypadku podejrzenia skażenia. Sanepid przeprowadza kontrolę, wydaje zalecenia i może skierować do akredytowanego laboratorium. Dane kontaktowe: www.gov.pl/web/wsse-warszawa
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB:
Publikuje zalecenia, metodyki badawcze i wykaz norm. Na stronie można znaleźć materiały edukacyjne i informacje o szkoleniach. www.pzh.gov.pl
Akredytowane laboratoria mikrobiologiczne:
Wykonują badania próbek wody na obecność Legionella spp. Lista dostępna na stronie Polskiego Centrum Akredytacji: www.pca.gov.pl
Specjalistyczne firmy techniczne:
Firmy zajmujące się dezynfekcją, płukaniem instalacji, monitoringiem lub stałą opieką nad systemami wodnymi. Warto szukać podmiotów z certyfikatami PCA lub referencjami z sektora szpitalnego/hotelowego.
Ministerstwo Zdrowia:
Publikuje akty prawne, ogłoszenia i rekomendacje dot. zarządzania jakością wody i zagrożeniami mikrobiologicznymi. www.gov.pl/web/zdrowie
Stowarzyszenia branżowe (np. PZITS):
Organizują szkolenia i publikują listy certyfikowanych wykonawców i inspektorów sanitarnych. www.pzits.pl
Odbiorcy wody
Co to jest Legionella i gdzie występuje?
-
-
-
- Czym jest Legionella:
Legionella to bakteria Gram-ujemna, najczęściej reprezentowana przez gatunek Legionella pneumophila, odpowiedzialna za ciężkie zapalenie płuc (legionellozę). - Występowanie w środowisku naturalnym:
Obecna w wodach słodkich (rzeki, jeziora, strumienie), ale w niewielkich stężeniach – konkurencja biologiczna ogranicza jej rozwój. - Występowanie w instalacjach technicznych:
- Czynniki sprzyjające rozwojowi:
Biofilm, osady, stagnacja, nieużywane odcinki instalacji, temperatura 25–45 °C, słabe stężenie środka dezynfekującego.
Rozmnaża się w wodzie o temperaturze 20–50 °C, zwłaszcza przy niskim przepływie i braku dezynfekcji:
• instalacje ciepłej wody (bojler, cyrkulacja),
• wieże chłodnicze, klimatyzatory wodne,
• prysznice, fontanny, baseny i jacuzzi. - Czym jest Legionella:
-
-
Skąd wiem, że mam legionellozę?
Objawy kliniczne pojawiają się 2–10 dni po ekspozycji i przypominają grypę, ale z cięższym przebiegiem:
- gorączka powyżej 39 °C,
- kaszel (początkowo suchy, później z odkrztuszaniem),
- bóle mięśni, silne osłabienie,
- ból głowy, splątanie (u osób starszych),
- duszność, trudności w oddychaniu,
- biegunka, nudności, wymioty (w części przypadków).
Kiedy należy zgłosić się do lekarza:
Gdy pojawia się gorączka i kaszel po pobycie w hotelu, SPA, szpitalu lub po kontakcie z klimatyzatorem, wieżą chłodniczą albo innym źródłem aerozolu wodnego.
Jak rozprzestrzenia się Legionella i jak mogę się nią zarazić?
- Droga zakażenia:
Wyłącznie poprzez wdychanie aerozolu wodnego zawierającego bakterie (np. z prysznica, fontanny, wieży chłodniczej). - Główne źródła aerozolu:
Prysznice, wanny z hydromasażem, baseny, klimatyzatory wodne, wieże chłodnicze, fontanny, instalacje zraszające. - Nie przenosi się z człowieka na człowieka:
Legionella nie jest przenoszona przez normalny kontakt międzyludzki lub kaszel; zakażenie następuje wyłącznie poprzez wdychanie skażonego aerozolu. - Czynniki ryzyka:
Stagnacja wody, brak dezynfekcji, nieodpowiednia temperatura (25–45 °C), osady w rurach. - Profilaktyka indywidualna:
Unikanie wdychania pary wodnej w miejscach, gdzie jakość instalacji wodnej jest nieznana lub podejrzana.
Jakie choroby wywołuje Legionella?
- Choroba legionistów (legionelloza):
Ciężka postać zapalenia płuc z gorączką, dusznością, bólem mięśni i ryzykiem powikłań. Może prowadzić do hospitalizacji, a nawet zgonu. - Gorączka Pontiac:
Łagodna postać – objawy grypopodobne (gorączka, bóle głowy i mięśni), bez zapalenia płuc. Zwykle ustępuje samoistnie po kilku dniach.
Kto jest najbardziej narażony na zakażenie?
- Osoby powyżej 50 roku życia:
Starzejący się układ odpornościowy, wyższe ryzyko ciężkiego przebiegu. - Palacze i byli palacze:
Uszkodzone drogi oddechowe zwiększają podatność. - Osoby z przewlekłymi chorobami płuc:
Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), astma zwłóknienie płuc. - Pacjenci z obniżoną odpornością:
Po przeszczepach, w trakcie leczenia immunosupresyjnego, chorzy na AIDS. - Osoby z chorobami przewlekłymi:
Cukrzyca, niewydolność nerek lub wątroby. - Pacjenci w szpitalach i ośrodkach opieki:
Szczególnie na oddziałach intensywnej terapii i długoterminowej opieki. - Seniorzy w DPS-ach:
Osoby z ograniczoną mobilnością, przewlekłymi chorobami, bez dostępu do profilaktyki technicznej.
Czy Legionella może występować w domowej instalacji wodnej?
Tak. Szczególnie w domach z bojlerami, zasobnikami CWU, starymi rurami i nieużywanymi punktami poboru (np. gościnna łazienka). Zagrożeniem są instalacje z niską temperaturą ciepłej wody (<50 °C) i stagnacją wody.
Jak skutecznie usunąć Legionellę z bojlera?
- Wysoka temperatura (przegrzanie):
Podgrzej wodę w bojlerze do 70–75 °C i przepuść ją przez wszystkie punkty czerpalne przez minimum 5 minut. Taki zabieg niszczy bakterie Legionella oraz biofilm w instalacji. Utrzymuj temperaturę w bojlerze na poziomie co najmniej 60 °C. - Płukanie i spuszczanie wody:
Wyłącz bojler, spuść całą wodę i otwórz krany, przepłukać instalację. Następnie ponownie napełnij bojler i wykonaj drugi przegrzew. - Dezynfekcja chemiczna:
Po spuszczeniu wody dodaj do bojlera środek dezynfekujący na bazie chloru lub dwutlenku chloru zgodnie z instrukcjami producenta i pozostaw na 1-2 godziny. Następnie spłukać czystą wodą. - Sprawdź krany:
Po dezynfekcji pozwól wodzie ostygnąć i pobierz próbkę do badania mikrobiologicznego, aby sprawdzić, czy Legionella została usunięta. - Regularna konserwacja w celu zapobiegania:
Utrzymuj temperaturę bojlera na poziomie co najmniej 60°C, a temperaturę obiegu na poziomie co najmniej 55°C. Raz w tygodniu należy przepłukać bojler i rury (umożliwić przepływ gorącej wody przez wszystkie krany) oraz wyczyścić perlatory na prysznicach i kranach.
Jak wygląda diagnostyka zakażenia Legionellą?
Podstawą jest test antygenu Legionella pneumophila serogrupa 1 w moczu. Dodatkowo wykonuje się RTG klatki piersiowej oraz posiewy z plwociny lub bronchoskopii. W ciężkich przypadkach także badania krwi (CRP, prokalcytonina).
Rozpoznanie powinno być potwierdzone mikrobiologicznie.
Jak wygląda leczenie legionellozy?
- Antybiotykoterapia. Stosuje się m.in. makrolidy (klarytromycyna, azytromycyna) lub fluorochinolony (lewofloksacyna).
- Leczenie trwa od 7 do 21 dni – w zależności od stopnia zaawansowania choroby.
- Cięższe przypadki wymagają hospitalizacji, czasem wspomagania oddechu
Czy Legionella może powodować epidemię?
- Tak, ale nie przenosi się z człowieka na człowieka.
- Epidemia występuje, gdy duża liczba osób zostaje narażona na skażony aerozol z tego samego źródła – np. wieża chłodnicza, prysznice na basenie, szpitalne instalacje ciepłej wody.
- Przykład: Rzeszów 2023 – 165 zachorowań, 18 zgonów, źródło w przestrzeni miejskiej.
Gdzie mogę przebadać wodę pod kątem Legionelli w Polsce?
- Akredytowane laboratoria badawcze:
Wyszukaj laboratorium posiadające akredytację PCA (Polskie Centrum Akredytacji) w zakresie mikrobiologii wody. Takie placówki wykonują oznaczenia Legionella spp. metodą hodowlaną lub PCR. Wykaz dostępny na stronie PCA: https://www.pca.gov.pl - Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna (WSSE):
Skontaktuj się z odpowiednią WSSE lub Powiatową Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną. Mogą zlecić badanie lub wskazać certyfikowane laboratoria i osoby uprawnione do poboru próbek. - Prywatne firmy specjalistyczne:
Firmy zajmujące się monitoringiem i uzdatnianiem wody oferują pobór próbek oraz zlecenie analizy w akredytowanych laboratoriach, często łącznie z audytem i doradztwem.
Czy filtry kranowe lub prysznicowe są skuteczne?
- Skuteczność mikrofiltracji:
Filtry o porowatości ≤ 0,2 μm skutecznie zatrzymują bakterie Legionella na wylocie wody (np. przy prysznicu). Są barierą mechaniczną, która blokuje ich przedostanie się do aerozolu. - Ograniczenie punktowe:
Filtr chroni wyłącznie miejsce montażu – nie zabezpiecza całej instalacji. Legionella może się dalej namnażać w rurach przed filtrem. - Efektywność rozwiązania:
Zależy od regularnych wymian wkładu filtra zgodnie z zaleceniami producenta (zwykle 1-3 miesiące). Zatkany lub przeterminowany filtr nie usuwa już bakterii i sam może być pożywką dla bakterii. Legionella często wiąże się z biofilmem wewnątrz rur i może przetrwać w komórkach ameby. Filtr usuwa luźne komórki, ale nie zajmuje się biofilmem w rurze.